Czy wiesz, na czym dokładnie polega obrona w sprawie karnej? Jeśli informacje czerpiesz przede wszystkim z filmów lub rozmów z osobami spoza prawniczego środowiska, prawdopodobnie masz na ten temat błędny ogląd. Rola adwokata od spraw karnych jest znacznie szersza, niż mogłoby się wydawać i zdecydowanie nie ogranicza się tylko do reprezentacji na sali sądowej.
Na czym polega rola adwokata w postępowaniu karnym?
Twoim podstawowym prawem – zarówno jako podejrzanego, jak i oskarżonego – jest możliwość obrony przed zarzutami oraz ustanowienia obrońcy. Tylko w szczególnych okolicznościach reprezentowanie przez adwokata od spraw karnych będzie konieczne. Jest to tzw. obrona obligatoryjna, występująca m.in., gdy zachodzi uzasadniona wątpliwość, czy stan zdrowia psychicznego pozwala na udział w postępowaniu lub prowadzenie obrony w sposób samodzielny oraz rozsądny. Natomiast w większości przypadków to do Ciebie należy decyzja, czy chcesz skorzystać z profesjonalnej pomocy.
I nie bez powodu tak wiele osób się na nią decyduje. W największym uproszczeniu można powiedzieć, że zadaniem obrońcy w sprawie karnej jest zadbać o to, by Twoje prawa były realizowane, a organy prowadzące sprawę nie ograniczały Twoich uprawnień.
Te prawa to przede wszystkim możliwość składania wyjaśnień, a także prawo do zachowania milczenia. Jako podejrzany czy oskarżony możesz również otrzymać dostęp do akt, uczestniczyć w czynnościach dowodowych, samodzielnie składać wnioski dowodowe, a także wypowiadać się co do wszystkich kwestii podlegających rozstrzygnięciu.
Osoby bez doświadczenia i bez wykształcenia prawniczego zwykle nawet nie zdają sobie sprawy, jakie uprawnienia im przysługują. Tym samym często nawet nie zauważają, że postępowanie nie przebiega zgodnie z przepisami. Nie mają też świadomości, jak wiele negatywnych skutków mogą nieść za sobą podjęte przez nich błędne decyzje.
Tymczasem rolą adwokata jest czuwanie nad całym przebiegiem sprawy. Zapobiega on tego typu sytuacjom i dba o to, by sprawa zakończyła się dla Ciebie możliwie najkorzystniej. Ustala strategię działania, gromadzi dowody przemawiające na Twoją korzyść i nadzoruje czynności w trakcie postępowania.
Jakie są etapy w sprawie karnej i jak adwokat może pomóc w każdym z nich?
Już pierwsze czynności mogą mieć ogromny wpływ na dalszy rozwój sprawy. Właśnie dlatego do sprawy karnej od początku trzeba się przygotować – najlepiej już w momencie, gdy występujesz w sprawie jeszcze jako osoba podejrzana, a więc przed formalnym postawieniem zarzutów.
Tym bardziej, że stawka jest naprawdę wysoka – wiele czynników może mieć wpływ na to, czy zostaniesz skazany i zostanie wymierzona Ci kara oraz w jakim wymiarze. Nie każdy oskarżony decyduje się na pomoc adwokata w sprawie karnej od samego początku. Zdarza się, że do naszej kancelarii zgłaszają się osoby czekające na rozprawę, a nawet te, w których sprawie zapadł już wyrok. Na pewno jednak im szybciej ustalisz odpowiednią strategię, tym lepiej przygotujesz się do całego postępowania i tym większa szansa, że zakończy się ono po Twojej myśli.
A na czym dokładnie polega ta wspomniana pomoc? To zależy już od konkretnego etapu sprawy. Żeby więc nie ograniczać się do ogólników, najlepiej przedstawić działania adwokata w oparciu o każdą z tych części. Sprawa karna składa się bowiem z 3 etapów takich jak:
- Postępowanie przygotowawcze;
- Postępowanie przed sądem;
- Postępowanie wykonawcze.
Jak wygląda pomoc w postępowaniu przygotowawczym?
Postępowanie przygotowawcze to czynności mające miejsce przed sprawą w sądzie. Wbrew pozorom rola adwokata już od pierwszych chwil jest naprawdę znacząca.
Po pierwsze, w niektórych przypadkach dochodzi do zatrzymania lub aresztowania. Zwykle jest to sytuacja nagła, a adwokat staje się wtedy nie tylko wsparciem prawnym, ale i pewnego rodzaju łącznikiem między Tobą a światem zewnętrznym. W takiej sytuacji znaczenie ma każda godzina. Właśnie dlatego w naszej kancelarii prowadzimy tzw. sprawy nagłe. Możesz więc skontaktować się z nami i otrzymać pomoc prawną nawet, gdy do zatrzymania doszło poza godzinami naszej pracy.
Na tym etapie jednym z podstawowych zadań adwokata będzie kontrolowanie czynności podejmowanych przez organ dokonujący zatrzymania i reagowanie na uchybienia. Sprawdzi więc m.in., czy organ dokonujący zatrzymania poinformował Cię o jego przyczynach, przysługujących Ci prawach, czy wszystkie dane są zgodne z rzeczywistością oraz czy prawidłowo sporządzono protokół. Będzie też uczestniczyć w posiedzeniu sądu, na którym zapadnie decyzja o stosowaniu tymczasowego aresztowania lub innych środków zapobiegawczych, takich jak dozór policji czy poręczenie majątkowe.
To wciąż nie wszystko. Postępowanie przygotowawcze to również moment na ustalenie strategii, złożenie odpowiednich wniosków dowodowych oddziałujących na korzyść klienta i uczestniczenie w przesłuchaniu świadków czy biegłych, zadawanie im pytań. Adwokat reaguje również na nieprawidłowości mające miejsce podczas przesłuchań – choćby zadawanie pytań sugerujących czy niewłaściwe protokołowanie wyjaśnień lub zeznań.
Postępowanie przed sądem – na czym polega wsparcie adwokata?
Jeśli dojdzie do przedstawienia zarzutów i wniesienia aktu oskarżenia, rozpoczyna się drugi etap, czyli postępowanie karne przed sądem.
Obrona oskarżonego na tym etapie sprowadza się przede wszystkim do realizacji opracowanej wcześniej strategii. Zanim dojdzie do pierwszego posiedzenia sądu, przeanalizujemy Twoją sprawę, wskażemy realne możliwości i powiemy, czego możesz się spodziewać. Pomożemy Ci przygotować się również do przesłuchania w charakterze oskarżonego.
Adwokat będzie towarzyszyć Ci na sali sądowej, zadawać pytania świadkom, sporządzać pisma procesowe. W razie potrzeby wniesie również apelację i kasację, a więc będzie uczestniczyć w postępowaniach toczących się przed sądem odwoławczym, a nawet Sądem Najwyższym.
Istnieje kilka możliwych rozstrzygnięć sądu, czyli wydanie wyroku:
- Skazującego;
- Uniewinniającego;
- Umarzającego postępowanie;
- Warunkowo umarzającego postępowanie.
Dla Ciebie, jako osoby oskarżonej, oczywiście najbardziej korzystny będzie wyrok uniewinniający lub umarzający postępowanie. Kiedy tylko to możliwe, dążymy właśnie do takiego rozstrzygnięcia. Naszą rolą jako adwokatów jest jednak informowanie Cię o realnych scenariuszach. Nie chcemy składać pustych obietnic, ale całe nasze wysiłki koncentrować na najbardziej optymalnych, a jednak możliwych do zrealizowania rozwiązaniach. Jeśli więc nie ma szans na uniknięcie wyroku skazującego, dążymy do tego, by kara była możliwie najłagodniejsza.
Postępowanie wykonawcze
Nasza rola jako adwokatów nie kończy się jednak przed sądem, ale trwa nadal podczas postępowania wykonawczego, czyli wykonywania kary. Jeśli istnieją ku temu przesłanki możemy Cię reprezentować w sprawie:
- odroczenia wykonania kary;
- udzielenia przerwy w wykonaniu kary;
- warunkowego przedterminowego zwolnienia;
- zmiany kary pozbawienia wolności na dozór elektroniczny.
Każda z tych sytuacji wymaga spełnienia konkretnych warunków. Zadaniem adwokata jest po pierwsze sprawdzenie, czy taki scenariusz jest możliwy w Twoim przypadku, a potem zadbanie o wszystkie formalności, właściwe uargumentowanie sprawy i reprezentowanie Twoich interesów przed organami.
Jak widzisz, obrona w sprawie karnej to znacznie bardziej obszerne pojęcie, niż mogłoby się wydawać, a im w szerszym zakresie skorzystasz z tej obrony – tym większe masz też szanse, że sprawa zakończy się po Twojej myśli.
