Sam fakt, że sąd skazał Cię na określoną liczbę lat pozbawienia wolności nie oznacza, że całą tę karę rzeczywiście odbędziesz. W razie spełnienia warunków przewidzianych przez przepisy masz szansę opuścić zakład karny znacznie wcześniej. Kiedy okaże się to możliwe? Jak przekonać sąd, by przychylił się do Twojego wniosku? I dlaczego pomoc kancelarii adwokackiej jest w tym przypadku bardzo ważna?
Na czym polega warunkowe przedterminowe zwolnienie?
Warunkowe przedterminowe zwolnienie to zapewnienie skazanemu możliwości wcześniejszego wyjścia na wolność. Korzystając z tego rozwiązania, ma więc szansę opuszczenia zakładu karnego przed upływem czasu przewidzianego w wyroku. Co więcej, jeśli pomyślnie przejdzie tzw. okres próby, nie wróci już do więzienia w celu odbycia reszty kary.
Jakie są przesłanki warunkowego przedterminowego zwolnienia z odbycia kary pozbawienia wolności?
Warunkowe przedterminowe zwolnienie nie jest jednak rozwiązaniem dostępnym dla każdego. Jak sama nazwa wskazuje, można skorzystać z niego tylko pod pewnymi warunkami przewidzianymi przez przepisy. Zgodnie z nimi wcześniejszym wyjściem na wolność można cieszyć się tylko w razie:
- Odbycia wymaganej części kary oraz
- Otrzymania pozytywnej prognozy kryminologicznej.
Co kryje się pod tymi pojęciami? Przyjrzyjmy się każdemu z nich.
Jaki wymiar kary trzeba odbyć, by móc ubiegać się o warunkowe przedterminowe zwolnienie?
Pierwszym warunkiem skorzystania z warunkowego zwolnienia jest odbycie określonego wymiaru kary. Bez tego nie masz co myśleć o warunkowym zwolnieniu przed terminem.
Wspomniany wymiar będzie się przy tym różnił w zależności od konkretnego przypadku. Ogólna zasada stanowi, że sąd może warunkowo zwolnić Cię z zakładu karnego, o ile odbędziesz minimum połowę kary. Istnieją jednak wyjątki od tej reguły:
- recydywa wydłuża czas przewidziany przez ogólną zasadę – w takim przypadku konieczne będzie odbycie co najmniej 2/3 zasądzonej kary;
- jeszcze surowsze wymogi przewidziano dla przestępstwa działania w zorganizowanej grupie lub związku przestępczym, przestępstw o charakterze terrorystycznym oraz dla przypadków, w których przestępstwo stało się Twoim stałym źródłem dochodu – wówczas wymagane jest odbycie co najmniej 3/4 zasądzonej kary;
- osoby skazane na 25 lat pozbawienia wolności muszą odbyć minimum 15 lat kary, by skorzystać z warunkowego przedterminowego zwolnienia;
- osoby skazane na dożywotnią karę pozbawienia wolności sąd może warunkowo zwolnić dopiero po odbyciu minimum 30 lat kary.
Co ważne: w wyroku skazującym sąd może orzec zakaz warunkowego zwolnienia. Takie prawo przysługuje mu w razie wymierzenia:
- kary dożywotniego pozbawienia wolności;
- kary pozbawienia wolności na czas nie krótszy niż 20 lat – ale tylko w odniesieniu do konkretnych kategorii przestępstw: przeciwko życiu i zdrowiu, wolności seksualnej, bezpieczeństwu powszechnemu oraz przestępstw o charakterze terrorystycznym.
Co więcej, zgodnie z przepisami sąd ma również możliwość orzeczenia surowszych terminów uprawniających do skorzystania z warunkowego przedterminowego zwolnienia niż te przewidziane w ustawie – np. może wymagać by osoba skazana na 25 lat pozbawienia wolności musiała odbyć aż 20 lat kary, zanim będzie uprawniona do wystąpienia o zwolnienie z zakładu karnego przed terminem.
Czym jest pozytywna prognoza kryminologiczna?
Samo odbycie kary w przewidzianym wymiarze to jednak nie wszystko. Zgodnie z art. 77 Kodeksu karnego sąd może zwolnić skazanego z odbycia reszty wykonania kary, tylko jeśli:
jego postawa, właściwości i warunki osobiste, okoliczności popełnienia przestępstwa oraz zachowanie po jego popełnieniu i w czasie odbywania kary uzasadniają przekonanie, że skazany po zwolnieniu będzie stosował się do orzeczonego środka karnego lub zabezpieczającego i przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni ponownie przestępstwa.
Aby sprawdzić, czy w danym przypadku warunek ten uda się spełnić, sąd będzie musiał przeprowadzić tzw. prognozę kryminologiczną. Weźmie wówczas pod uwagę wszystkie czynniki wymienione w cytowanym przepisie. Dopiero jeśli uzna, że rzeczywiście zasługujesz na wcześniejsze wyjście na wolność, przychyli się do Twojego wniosku, wyznaczając okres próby i ewentualne dodatkowe obowiązki.
Czym jest okres próby i ile trwa?
Na czym polega wspomniany okres próby? To czas, w którym Twoje zwolnienie pozostaje „warunkowe”, a tym samym może zostać odwołane.
A ile trwa taka próba? Tu znów przepisy wprowadzają ogólną zasadę oraz przewidziane od niej wyjątki. Co do zasady okres próby jest równoznaczny z okresem pozostałym do odbycia kary, przy czym nie może być on krótszy niż 2 lata ani dłuższy niż 5 lat. Jeśli jednak o warunkowe przedterminowe zwolnienie z odbycia reszty kary ubiega się:
- recydywista – okres próby nie może być krótszy niż 3 lata;
- skazany na karę pozbawienia wolności w wymiarze 25 lat lub surowszym – okres próby wynosi 10 lat;
- skazany na dożywotnie pozbawienie wolności – okres próby trwa dożywotnio.
Dodatkowo sąd w okresie próby może nałożyć na Ciebie dodatkowe obowiązki – np. poddanie się stałemu nadzorowi kuratora sądowego, uczęszczanie na terapię uzależnień czy niezmienianie miejsca zamieszkania.
Co dzieje się potem? Możliwości są 2:
- Pomyślnie przechodzisz okres próby i nie musisz wracać do zakładu karnego;
- Popełniasz przestępstwo, nie przestrzegasz porządku prawnego albo nie wypełniasz nałożonych na Ciebie obowiązków – sąd odwołuje warunkowe przedterminowe zwolnienie. Wprawdzie wciąż masz szansę skorzystać z warunkowego przedterminowego zwolnienia w przyszłości, ale będzie to możliwe dopiero po odbyciu przynajmniej 1 roku kary liczonego od momentu ponownego osadzenia, a w przypadku kary dożywotniego pozbawienia wolności – po odbyciu co najmniej 5 lat kary.
Co powinien zawierać wniosek o warunkowe przedterminowe zwolnienie z odbycia reszty kary pozbawienia wolności?
Warunkowe przedterminowe zwolnienie udzielane jest na wniosek. A to oznacza, że musisz zadbać o przygotowanie tego pisma. We wniosku powinny znaleźć się takie elementy jak:
- data i miasto
- dane skazanego (imię i nazwisko, adres przebywania, PESEL)
- dane sądu penitencjarnego, do którego kierowany jest wniosek
- sygnatura akt
- przedstawienie Twoich wniosków: o co wnosi skazany, jaką karę wobec niego orzeczono, kiedy i jaki sąd wydał wyrok skazujący, gdzie odbywana była kara i w jakim wymiarze;
- uzasadnienie;
- podpis;
- załączniki;
- dowód wniesienia opłaty od wniosku.
Jak zwiększyć szanse, że sąd zezwoli na warunkowe zwolnienie?
Najważniejszym elementem wniosku o warunkowe przedterminowe zwolnienie będzie uzasadnienie. Po pierwsze, musisz wykazać, że wymiar odbytej już kary uprawnia Cię do skorzystania z warunkowego zwolnienia. Jeszcze ważniejsze będzie jednak odniesienie się do drugiej przesłanki – pozytywnej prognozy kryminologicznej.
Jak już wiesz, sąd zwolni Cię z odbycia reszty kary tylko wówczas, gdy uzna, że nie popełnisz kolejnego przestępstwa i będziesz wywiązywać się z nałożonych na Ciebie obowiązków. Twoim zadaniem jest więc przekonać, że można Ci zaufać i że nie zaprzepaścisz danej Ci szansy. Tym bardziej, że warunkowe przedterminowe zwolnienie to wyjątek od reguły odbywania kary w całości. Skłonienie sądu do uznania, że ten przywilej należy się właśnie Tobie, nie należy do najłatwiejszych zadań.
Właśnie dlatego dużym wsparciem może okazać się pomoc kancelarii adwokackiej specjalizującej się w sprawach karnych z zakresu postępowania wykonawczego. Osoby, które przeprowadziły już wiele podobnych spraw, wiedzą, jakie argumenty zazwyczaj przekonują sąd. Znają też orzecznictwo w podobnych sprawach, a dzięki temu wiedzą, na co zwrócić uwagę, przygotowując wniosek. Nie wspominając już o tym, że przebywając w zakładzie karnym, masz ograniczone pole działania, jeśli chodzi np. o zbieranie dowodów. Trudno jest Ci więc działać skutecznie.
W przypadku skorzystania z pomocy prawnika ten problem znika – to adwokat gromadzi dowody, formułuje przekonujące argumenty i dba, by pismo spełniało wszystkie wymogi formalne. W Twoim imieniu składa wniosek do sądu, a potem reprezentuje Cię podczas całego postępowania. Twoje szanse na pozytywne zakończenie sprawy tym samym znacznie rosną. Czujesz się też pewniej, mając po swojej stronie profesjonalistę od spraw karnych.
