Sprawy spadkoweRodzice zapisali Ci spadek? Sprawdź, czy małżonek może rościć do niego prawa!

„Po ślubie wszystko jest wspólne” – tak uważa wiele osób. Istnieje błędne założenie, że małżeństwo automatycznie oznacza wspólność całego majątku, w tym spadków po rodzicach. Prawda jest jednak bardziej złożona. W większości przypadków odziedziczony spadek pozostaje Twoją wyłączną własnością, ale faktycznie istnieją sytuacje, w których wejdzie do waszego majątku wspólnego.

Majątek wspólny a majątek osobisty – jaka jest różnica?

Po ślubie między małżonkami powstaje wspólność ustawowa. Jest tzw. ustrojem domyślnym. Oznacza to, że o ile nie zostanie podpisana intercyza, prawie wszystkie składniki majątku nabyte w czasie małżeństwa (np. wynagrodzenie za pracę, samochód, mieszkanie) wejdą w skład majątku wspólnego.

Nie bez powodu mowa jednak o „prawie wszystkich” składnikach. Przepisy wyróżniają także majątki osobiste każdego z małżonków. Art. 33 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego zawiera wyczerpującą listę tego, co stanowi majątek osobisty. Są to m.in. przedmioty nabyte przed ślubem, rzeczy służące wyłącznie do osobistego użytku, odszkodowania, nagrody, a także to, co zostało otrzymane w drodze dziedziczenia lub darowizny.

Czy spadek po rodzicach staje się od razu majątkiem wspólnym?

Zasadnicza reguła jest prosta. Spadek po rodzicach wchodzi do majątku osobistego, a nie do wspólnego. Bez względu na to, czy dziedziczysz w trakcie trwania małżeństwa, czy jeszcze przed jego zawarciem – zgodnie ze wspomnianym już art. 33 KRO odziedziczony majątek pozostaje Twoją wyłączną własnością.

Przykład: Jeżeli otrzymujesz od rodziców mieszkanie w formie darowizny lub po ich śmierci dziedziczysz je w spadku, to mimo że jesteś w związku małżeńskim, nieruchomość ta należy tylko do Ciebie. Twój współmałżonek nie staje się współwłaścicielem z samego faktu zawarcia małżeństwa.

To samo dotyczy innych składników spadku – np. pieniędzy, działki czy samochodu. Możesz nimi swobodnie dysponować, sprzedać lub zachować dla siebie, bez zgody drugiej osoby będącej z Tobą w związku małżeńskim.

Kiedy spadek może stać się własnością obojga małżonków?

Spadek po rodzicach może stać się wspólną własnością tylko wtedy, gdy spadkodawca wyraźnie tak postanowi. Może więc w testamencie np. postanowić, że chce, by spadek dziedziczyło jego dziecko i zięć lub synowa. Wprawdzie z formalnego punktu widzenia udział w tym spadku i tak stanie się częścią majątków osobistych małżonków. Nie zmienia to jednak faktu, że oboje będą współspadkobiercami.

Rodzic może też w testamencie postanowić, że wprawdzie spadek zapisuje tylko synowi lub córce, ale z tym zastrzeżeniem, że wchodzi on w skład majątku wspólnego małżonków. W ten sposób wprowadza więc wyjątek od zasady z art. 33 KRO.

Jeśli natomiast żaden z tych przypadków nie będzie miał miejsca, to majątek trafi tylko do ich dziecka, a dokładniej – do jego majątku wspólnego. W takiej sytuacji za długi spadkowe odpowiada tylko sam spadkobierca, a jego żona czy mąż nie ponosi tej odpowiedzialności.

Wola spadkodawcy może być też odczytywana przez sąd, jeśli nie została wyrażona wprost. W praktyce to sąd, w razie sporu, ustala, czy dana rzecz należy do majątku osobistego, czy wspólnego.

Przedmioty codziennego użytku – odstępstwo od zasady?

Istnieje jeszcze jedno odstępstwo od ogólnej zasady dotyczącej wspólnego majątku małżonków i zasad dziedziczenia.

W skład spadku często wchodzą przedmioty codziennego użytku, takie jak meble, lodówka, pralka czy naczynia. Jak już wiesz po przeczytaniu poprzednich akapitów, spadek co do zasady będzie częścią Twojego majątku osobistego, a nie majątku wspólnego. W przypadku przedmiotów codziennego użytku zasada jest jednak odwrotna. W KRO znajduje się bowiem art. 34, zgodnie z którym:

Przedmioty zwykłego urządzenia domowego służące do użytku obojga małżonków są objęte wspólnością ustawową także w wypadku, gdy zostały nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił.

Dotyczy to sytuacji, gdy rzeczy te faktycznie służą całej rodzinie i wspólnemu gospodarstwu domowemu. Pamiętaj, że spadkodawca może jednak inaczej zdecydować i wskazać, że dane rzeczy mają pozostać wyłącznie Twoje – wtedy nie wchodzą do majątku wspólnego.

Podsumowując:

• Dziedziczony spadek wchodzi do Twojego majątku osobistego, chyba że spadkodawca postanowi inaczej
• Ale już dziedziczone przedmioty codziennego użytku wchodzą do majątku wspólnego, chyba że spadkodawca postanowi inaczej.

Co się dzieje, gdy małżonkowie nie zgadzają się w kwestii przynależności spadku do jednej osoby?

W praktyce zdarza się, że małżonkowie nie zgadzają się co do tego, czy odziedziczony majątek należy do jednej osoby, czy do obojga. W takich przypadkach sprawę rozstrzyga sąd, zwykle w postępowaniu o podział majątku lub w sprawie o ustalenie przynależności danego składnika do majątku wspólnego.

Sąd analizuje wtedy m.in. treść testamentu, akty notarialne, oświadczenia stron i dowody potwierdzające wolę spadkodawcy. Jeśli brak jednoznacznych zapisów, sąd przyjmuje zasadę, że spadek wchodzi w skład majątku osobistego.

Pamiętaj jednak, że jeśli z pieniędzy pochodzących ze spadku kupisz np. samochód lub mieszkanie to taka rzecz może w niektórych sytuacjach stać się już częścią majątku wspólnego.

Jak zabezpieczyć prawo do spadku krok po kroku?

Jeśli chcesz mieć pewność, że Twój spadek po rodzicach pozostanie wyłącznie Twój, zadbaj o jasną dokumentację. Zachowaj odpis postanowienia o nabyciu spadku i inne dokumenty potwierdzające, że jest to element Twojego majątku osobistego.

Z drugiej strony, jeśli rodzice chcą, by spadek po nich wszedł do waszego majątku wspólnego, muszą wyraźnie zaznaczyć to w testamencie.

Dziedziczenie po rodzicach a wspólność majątkowa –  to musisz zapamiętać!

Spadek po rodzicach co do zasady należy do majątku osobistego, niezależnie od tego, czy jesteś w małżeństwie, czy nie. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy spadkodawca wyraźnie postanowi inaczej lub gdy przedmiot spadku stanowi rzecz codziennego użytku wspólną dla małżonków.

Jeśli masz wątpliwości w tym zakresie, skontaktuj się z prawnikiem. Pomoże Ci ustalić, jak prawidłowo zarządzać odziedziczonym majątkiem. To inwestycja, która może uchronić Cię przed poważnymi problemami w przyszłości.

Dobrym rozwiązaniem będzie skorzystanie z pomocy doświadczonego adwokata specjalizującego się sprawach spadkowych, aby dobrze zabezpieczyć swoje interesy. Taki prawnik pomoże uniknąć niepotrzebnych konfliktów i nieporozumień, a także wyjaśni wszystkie formalności w prosty sposób.

Pamiętaj, że to właśnie on dobierze najlepsze rozwiązanie dopasowane do Twojej sytuacji, ponieważ każda sprawa rodzinna jest inna i wymaga analizy pod kątem konkretnych okoliczności.