Sprawy karneNa czym polega przestępstwo prania brudnych pieniędzy z art. 299 k.k.?

Pierwotnie przestępstwo prania brudnych pieniędzy dotyczyło jedynie działań zorganizowanych grup przestępczych. Co więcej, można je było popełnić tylko, gdy pieniądze zostały uzyskane z konkretnych czynów zabronionych, takich jak m.in. handel narkotykami. Obecnie zakres art. 299 k.k. jest znacznie szerszy, a zarzuty często słyszą nie tyle członkowie organizacji przestępczych, ale m.in. również przedsiębiorcy, managerowie i pracownicy banków.

AML a odpowiedzialność karna z art. 299 k.k.

W Polsce obowiązuje szereg regulacji prawnych związanych z AML (Anti-Money Laundering). Ich celem jest zapobieganie praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Oznacza to, że obowiązki i konsekwencje związane z AML wynikają z kilku ustaw, a pranie brudnych pieniędzy może pociągać za sobą nie tylko skutki karne, ale także administracyjne (np. cofnięcie koncesji czy nałożenie kar administracyjnych). W tym artykule skupimy się jednak na Kodeksie karnym, a dokładnie na art. 299 k.k. dotyczącym przestępstwa prania brudnych pieniędzy i związanej z nim odpowiedzialności karnej.

Czym jest pranie brudnych pieniędzy?

Pranie brudnych pieniędzy to przestępstwo przeciw obrotowi gospodarczemu i interesom majątkowym w obrocie cywilnoprawnym. W największym skrócie można powiedzieć, że oznacza wprowadzenie do legalnego obrotu środków uzyskanych z czynu zabronionego.

Kiedy już dojdzie do popełnienia takiego „bazowego czynu zabronionego” (czynu, z którego uda się osiągnąć korzyści), kolejnym krokiem mogą stać się działania zmierzające do  ich „zalegalizowania”. To właśnie na tym etapie mamy do czynienia z praniem brudnych pieniędzy.

Wspomniana „legalizacja” może przybierać różne formy. Możesz np. wywozić przedmioty za granicę, z ich pomocą dokonywać zakupu albo pomagać w ich ukrywaniu. Co więcej, odpowiedzialność karną możesz ponieść także za samo przygotowywanie do prania brudnych pieniędzy albo pomoc w popełnieniu takiego przestępstwa (np. przyjęcie nielegalnie uzyskanych przez kogoś środków).

Praniem brudnych pieniędzy nie będzie natomiast sytuacja, w której uzyskujesz środki w wyniku przestępstwa i potem „inwestujesz” je w kontynuowanie swojej przestępczej działalności. W takim wypadku nie ma mowy o ich wprowadzeniu do legalnego obrotu. Co za tym idzie: nie popełniasz przestępstwa z art. 299 k.k.

Czym są brudne pieniądze?

Wbrew nazwie pojęcie „brudnych pieniędzy” jest bardzo obszerne i obejmuje praktycznie każdy składnik majątkowy. W tę kategorię wpasowują się więc pieniądze, ale równie dobrze także nieruchomości czy rzeczy ruchome. Jest to praktycznie każdy składnik majątkowy uzyskany w związku z czynem zabronionym.

Kto może ponosić odpowiedzialność karną za pranie brudnych pieniędzy? Jaka odpowiedzialność karna grozi za popełnienie tego przestępstwa?

Zgodnie z art. 299 k.k. sprawcą przestępstwa może być każda osoba, która przygotowuje się, usiłuje lub doprowadza do „zalegalizowania” brudnych pieniędzy. Zdecydowanie nie jest to więc przepis dotyczący tylko osób działających w zorganizowanych grupach przestępczych.

Podstawowa kara za pranie brudnych pieniędzy to od 6 do 8 lat pozbawienia wolności. Tej odpowiedzialności karnej w pewnych okolicznościach będzie podlegała też osoba, która jest zatrudniona lub działa w imieniu i na rzecz instytucji mającej obowiązek rejestrowania transakcji i osób dokonujących tych transakcji (np. pracownicy banku). Taka osoba może odpowiadać z art. 299 k.k. m.in. gdy będzie świadczyć usługi mające ukryć fakt, że dane środki pochodzą z przestępstwa.

Oprócz tego art. 299 k.k. przewiduje też zaostrzoną odpowiedzialność karną. Dotyczy ona wyżej wymienionych osób, które:

• działają w porozumieniu z innymi osobami;
• poprzez pranie brudnych pieniędzy osiągają znaczną korzyść majątkową.

W obu tych przypadkach grozi im kara pozbawienia wolności od 1 roku do 10 lat.

Pranie brudnych pieniędzy jest na tyle poważnym i szkodliwym przestępstwem, że kodeks karny przewiduje odpowiedzialność karną za samo przygotowanie do jego popełnienia – np. zbierasz informacje, sporządzasz plan działania albo ustalasz z inną osobą szczegóły popełnienia przestępstwa.

Warto też dodać, że zgodnie z art. 299 k.k. przedmioty i środki pochodzące bezpośrednio lub pośrednio z przestępstwa prania brudnych pieniędzy ulegają przepadkowi. Przykładowo, jeśli za środki uzyskane w wyniku prania pieniędzy kupisz nieruchomość, to zostanie Ci ona odebrana. Dzięki zastosowaniu takiego mechanizmu organy ścigania uniemożliwiają dalsze czerpanie korzyści finansowych z nielegalnych działań.

Pranie brudnych pieniędzy – jak się bronić i kiedy warto skorzystać z pomocy adwokata od spraw karnych?

Pranie brudnych pieniędzy może być popełnione tylko umyślnie. Jednym ze sposobów obrony jest więc wykazania, że „legalizacja” brudnych pieniędzy wprawdzie odbyła się z Twoim udziałem, ale bez świadomości, że środki pochodzą z nielegalnego źródła.

Art. 299 k.k. przewiduje także klauzulę bezkarności. W takim przypadku mimo popełnienia przestępstwa możesz uniknąć kary, o ile dobrowolnie ujawnisz organom ścigania informacje o osobach uczestniczących w popełnieniu przestępstwa i o okolicznościach jego popełnienia, o ile pozwoli to zapobiec popełnieniu innego przestępstwa. Z kolei jeśli będziesz starać się ujawnić te informacje, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.

To jednak tylko kilka z wielu możliwości. Obrana taktyka powinna zawsze zależeć od konkretnej sprawy. Pewne jest natomiast, że zarzut prania brudnych pieniędzy jest poważny, a kara przewidziana za to przestępstwo ma bardzo surowy wymiar. Właśnie dlatego warto jak najszybciej skorzystać ze wsparcia adwokata od spraw karnych.

Jeszcze lepiej, jeśli taki prawnik będzie miał doświadczenie w zakresie przestępstw gospodarczych. Zwykle bowiem zarzut prania brudnych pieniędzy idzie niejako w parze z zarzutami dotyczącymi innych czynów zabronionych, takich jak np. przestępstwo przeciw wierzycielom, oszustwo, kradzież itp.

Adwokat pomoże Ci ustalić taktykę procesową dostosowaną do Twojej sytuacji. Przypilnuje też, by Twoje prawa jako podejrzanego lub oskarżonego były przestrzegane. Będzie mógł uczestniczyć w czynnościach procesowych, takich jak przesłuchania i rozprawy, a także składać w Twoim imieniu wnioski, w tym wnioski dowodowe. Każde takie działanie może mieć z kolei ogromny wpływ na przebieg postępowania i na to, czy sprawa zakończy się po Twojej myśli.