Sprawy cudzoziemcówJakie urzędy zajmują się sprawami cudzoziemców w Polsce?
Struktura administracyjna w Polsce jest skomplikowana, a sprawy dotyczące cudzoziemców rozpatrywane są przez liczne organy administracji publicznej. I tak przykładowo wniosek o legalizację pobytu i pracy należy kierować zupełnie gdzie indziej niż np. ten dotyczący uzyskania zezwolenia na zakup nieruchomości w Polsce. Co więcej, w zależności od konkretnej sprawy inaczej będą też wyglądać dalsze kroki, które obcokrajowiec może podjąć, jeśli nie zgadza się z wydaną decyzją. Tym samym w obowiązujących przepisach łatwo się pogubić. Właśnie dlatego w tym artykule postanowiliśmy prześledzić procedury związane z najczęstszymi sprawami cudzoziemców w Polsce i uporządkować informacje dotyczące formalności oraz organów właściwych dla danego postępowania.
Gdzie złożyć wniosek dotyczących legalnej pracy i pobytu w Polsce?
Jako cudzoziemiec spoza Europejskiego Obszaru Gospodarczego, który chce legalnie przyjechać i zostać w Polsce na dłużej, niż jest to możliwe w ramach wizy lub ruchu bezwizowego, musisz zadbać o legalizację pobytu. W RP możesz przebywać legalnie przede wszystkim na podstawie karty pobytu (wydawanej po udzieleniu zezwolenia na pobyt czasowy lub stały lub zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej.
We wszystkich tych przypadkach legalizacja pobytu cudzoziemca wymaga złożenia wniosku w wydziale spraw cudzoziemców urzędu wojewódzkiego, właściwym dla miejsca zamieszkania. Urząd ten będzie właściwy również w sprawach dotyczących legalizacji zatrudnienia. To do niego Twój pracodawca będzie więc kierował także wniosek o udzielenie zezwolenia na pracę w Polsce.
Aby sprawdzić dokładny adres, na który musisz kierować wniosek związany z legalizacją pobytu, wystarczy zajrzeć na stronę właściwego urzędu wojewódzkiego.
Do jakiego urzędu złożyć odwołanie w sprawie pobytu?
Jeśli nie satysfakcjonuje Cię wynik postępowania przed urzędem w sprawie zezwolenia na pobyt w Polsce, możesz odwołać się od wydanej decyzji.
Takie odwołanie musisz złożyć do Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców za pośrednictwem wojewody, który wydał decyzję w sprawie pobytu. Na złożenie odwołania masz 14 dni od momentu jej doręczenia.
Kiedy Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców rozpatrzy Twoje odwołanie, może zgodzić się z pierwotnie wydaną decyzją, uchylić ją i wydać własne rozstrzygnięcie lub uchylić ją i przekazać sprawę znów do organu pierwszej instancji, by ten ponownie ją rozpoznał.
Na tym kończy się tryb postępowania administracyjnego, ale to nie oznacza, że nie możesz podjąć dalszych kroków. Po wyczerpaniu wyżej opisanych rozwiązań możesz skorzystać z trybu sądowoadministracyjnego. Oznacza to możliwość wniesienia skargi do WSA lub NSA w sprawie cudzoziemców. Na ten temat znajdziesz cały osobny artykuł w naszej Bazie Wiedzy. Na potrzeby tego wpisu przypomnijmy więc tylko krótko zasady przewidziane przez przepisy:
- od decyzji Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców skargę możesz złożyć do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w terminie 30 dni od wydania decyzji.
- Od rozstrzygnięcia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego przysługuje Ci z kolei skarga do Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Kontrola legalności pobytu i decyzje o zobowiązaniu do powrotu (deportacja)
Kontrolą legalności pobytu na terenie Polski zajmują się przede wszystkim funkcjonariusze Straży Granicznej. W przypadku naruszenia zasad dotyczących legalnego przyjazdu do Polski lub pobytu cudzoziemca w RP właściwy komendant oddziału Straży Granicznej lub komendant placówki Straży Granicznej mogą wydać decyzję o zobowiązaniu do powrotu (deportacji).
Od tego rodzaju decyzji możesz odwołać się do Komendanta Głównego Straży Granicznej. Odwołanie wnosi się w terminie 7 dni. W dalszej kolejności będzie przysługiwać Ci prawo wniesienia skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego.
Zezwolenie na zakup nieruchomości przez cudzoziemców
Zakup nieruchomości w Polsce przez osoby z zagranicy podlega szczególnym regulacjom prawnym. Cudzoziemcy spoza Europejskiego Obszaru Gospodarczego potrzebują odpowiedniego zezwolenia, aby móc legalnie nabyć polską nieruchomość.
Wniosek o udzielenie zezwolenia na zakup nieruchomości przez cudzoziemca należy złożyć do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji (MSWiA). W przypadku odmowy wydania zezwolenia można złożyć wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, a gdy to nie przyniesie zamierzonego efektu – wnieść skargę do sądu administracyjnego.
Sprawy o nadanie i uznanie za obywatela polskiego
Cudzoziemiec ubiegający się o polskie obywatelstwo zobowiązany jest złożyć odpowiedni wniosek, który trafia do Prezydenta RP. Dokumenty są przekazywane do Kancelarii Prezydenta za pośrednictwem wojewody. Inaczej sytuacja wygląda, jeśli mieszkasz za granicą. W takim przypadku dokumentację należy złożyć do polskiego konsula.
Warto podkreślić, że postanowienia Prezydenta RP mają charakter uznaniowy, co oznacza, że głowa państwa dysponuje pełną swobodą decyzyjną w tym zakresie. Konsekwencją takiego rozwiązania jest brak możliwości odwołania się czy zaskarżenia prezydenckiej decyzji.
Alternatywną ścieżką otrzymania polskiego obywatelstwa jest złożenie wniosku o uznanie za obywatela polskiego. W tej sytuacji to wojewoda wydaje decyzję administracyjną. Jego postanowienia podlegają już kontroli instancyjnej, a tym samym cudzoziemiec może złożyć odwołanie do MSWiA.
Czy przeprowadzka zmienia urząd prowadzący sprawę?
Jeśli po złożeniu wniosku, zmienisz miejsce zamieszkania, Twoim obowiązkiem będzie poinformowanie o tym urzędu. Wtedy będzie on mógł przekazać Twoją sprawę urzędowi właściwemu do jej rozpatrzenia po zmianie miejsca zamieszkania.
Zasada ta nie dotyczy spraw prowadzonych przez urzędy centralne, takie jak Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, Komendanta Głównego Straży Granicznej czy Prezesa Urzędu do Spraw Cudzoziemców. Tego rodzaju organy są właściwe do rozpatrywania konkretnych kategorii spraw cudzoziemców niezależnie od ich miejsca zamieszkania w Polsce, dlatego przeprowadzka w żaden sposób nie wpłynie na ich właściwość.
Czy warto składać skargi do sądu administracyjnego?
W przypadku ostatecznej odmownej decyzji wydanej w sprawie możesz złożyć skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (WSA). Warto mieć świadomość, że kompetencje sądu różnią się od uprawnień organów administracji. Sąd nie zmienia decyzji wydanej przez organ administracji. Sprawdza natomiast, czy została ona wydana zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. Jeśli stwierdzi, że w tym zakresie doszło do naruszeń, może uchylić wydaną decyzję i przekazać ją do ponownego rozpatrzenia. Jeśli z kolei nie będziesz zgadzać się z wyrokiem wydanym przez wojewódzki sąd administracyjny, możesz jeszcze złożyć skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA).
Gdzie składać wnioski, odwołania i skargi w sprawach cudzoziemców?
Jeśli zastanawiasz się, do których instytucji należy kierować poszczególne sprawy dotyczące cudzoziemców w Polsce, poniżej znajdziesz przejrzyste zestawienie.
| Rodzaj sprawy | Organ rozpatrujący wniosek | Organ rozpatrujący odwołanie | Organ rozpatrujący skargę |
| Pobyt czasowy, stały, rezydenta UE | wojewoda właściwy dla miejsca zamieszkania | Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców | WSA |
| Zobowiązanie do powrotu (deportacja) | komendant placówki lub oddziału Straży Granicznej | Komendant Główny Straży Granicznej | WSA |
| Zakup nieruchomości | Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji | Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji – ponowne rozpatrzenie | WSA |
| Nadanie obywatelstwa | Prezydent * | brak możliwości odwołania | brak możliwości wniesienia skargi |
| Uznanie za obywatela polskiego | Wojewoda | Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji | WSA |
*wniosek o nadanie obywatelstwa polskiego składa się, za pośrednictwem wojewody lub konsula, osobiście lub korespondencyjnie z podpisem urzędowo poświadczonym. Te organy pełnią funkcję pomocniczą.
Jak widzisz, tego rodzaju postępowania są skomplikowane już na poziomie ustalenia, który organ będzie właściwy do rozpatrzenia Twojej sprawy. Z naszego doświadczenia wynika, że jest to jednak tylko początek trudności, przed którymi stają cudzoziemcy. Dużym wyzwaniem często okazuje się również m.in. przygotowanie wszystkich wymaganych dokumentów. Tym bardziej, że organy administracji nie zawsze informują o tym we właściwy sposób.
Właśnie dlatego nie warto działać na własną rękę – lepiej sięgnąć po pomoc kancelarii prawnej. Korzystając z naszego wsparcia, możesz łatwiej przejść przez procedurę składania wniosków, odwołań i skarg od wydanych decyzji . Mamy ponad 20 lat doświadczenia w prowadzeniu spraw cudzoziemców, a ta specjalizacja nie przypadkowo wchodzi w zakres działalności naszej kancelarii. Pracowaliśmy m.in. w MSWiA oraz w Urzędzie do Spraw Cudzoziemców, w tym sporządzaliśmy projekty decyzji we wszystkich sprawach dotyczących legalizacji pobytu zezwolenia na pobyt i uczestniczyliśmy w kontrolach w zakresie spraw pobytowych. Wiemy, jak procedury wyglądają zarówno od strony prowadzenia sprawy przez prawnika, jak i w zakresie funkcjonowania poszczególnych urzędów. A to sprawia, że możemy być tym bardziej skuteczni jako adwokaci do spraw cudzoziemców. Jeśli potrzebujesz profesjonalnego wsparcia w tym zakresie, zachęcamy do kontaktu – telefonicznie lub przez formularz na stronie.
